«آب انبار » ،تازه ترین اثر هوشنگ مرادی کرمانی است . آن چه در پی می خوانید ، نمی از خنکای روح انگیز نسیم فضای هزار توی آب انبار است .روزی بر سر آب انبار مرادی کرمانی حاضر شدم و دلوی در آن درانداختم و این همان چیزی است که از چاه و دلو برآمده است ،پس بنوشید :
در چشم من این داستان ،یک پوسته دارد و یک هسته .پوسته، همان است که زنجیره ی حوادث را در مکتب خانه و شهر ،نشان می دهد .از این دید می توان گفت داستان آب انبار گونه ای باز آفرینی سال های پار و پیرار نویسنده و آمیختن آن با حکایتی از ادبیات کهن است . این نگاه ،داستان را در سطح ، نگه می دارد و همه ی پویه ها و گفته های اشخاص در معنای برونی واژه ها و کلام دریافت خواهد شد و خواننده به نهان خانه ی شخصیت ها و لایه های دنیای متن، گام نخواهد گذاشت .
در این نوع نگرش ، همه چیز به این جا می انجامد که کودکانی در مکتب خانه دور از چشم مکتب دار با هم بازی می‌کردند. یکی برای دست یابی به حلوا صدای سگ در می‌آورد و آن دیگری به او حلوا می‌داد تا این کار را تکرار کند . معلم مکتب در این میان سر می رسد و سرزنش و عتاب آغاز می شود.و دیگر ماجرا.
شاید بر پایه ی «قصه های مجید » ، « داستان آن خمره » و دنیای حاکم بر فضای ذهن و زبان نویسنده و آثارش ،این گونه گفته شود که قصه های مرادی کرمانی، ژرفا و عمق ندارند و شخصیت ها نیز چند سویه و چندلایه نیستند و برهمین بنیاد آب انبار را هم از بیرون ببینند و ساختمان برونی آن را به یاد بسپارند.
اما گمان من این است که برای پی بردن به پیام اصلی داستان آب انبار باید از پلکان آن به زیر رفت تا لایه ی زیرین و خنکای نسیم چهره نواز آن را پس از بر آمدن و چشم به دنیای بیرون گشودن ، به دیده ی دل درک کرد.از این رو به نظر می رسد مرادی کرمانی از خاطره پردازی و روایتگری آمیخته به شوخی و طنز در قصه های پیشین ،عبور کرده است .به فراخور سن و سالش ،ژرفای نگاه وپختگی محتوایی نوشته اش فزونی گرفت و اکنون او همان شیخی است که پس از آموختن ادبِ درس، به تادیب و تیمار داشتِ نفسِ چَموش درون خود و دیگران به رسم جوانمردان و فتیان ، رو می آورد.
از دید نمادشناسی به زیر رفتن از پلکان آب انبار می تواند تفسیری از رفتن به ژرفا و اعماق وجود و ورود به تاریک خانه ی نهاد نهان آدمی باشد و برآمدن از پستوی آن ، نماد رسیدن به روشنا و درک معارف و فضایل اندرونی و کنارزدن پرده های عادت و غبار تیره دلی . و ...
گوارایتان باد!
یادآوری : آن چه خواندید بخشی از نقد و تحلیل من از کتاب : آب انبار ،مرادی کرمانی ،هوشنگ، انتشارات معین ،چاپ اول ،تهران ،1391، است، کامل این نوشته به زودی منتشر می شود .
